Kontakt Grudziądzka 5, 87-100 Toruń
tel.: +48 56 611 3310

Dr Mateusz Borkowski otrzymał nagrodę PAN

Zdjęcie ilustracyjne
fot. nadesłane

Dr inż. Mateusz Borkowski z naszego Wydziału otrzymał nagrodę naukową im. Stefana Pieńkowskiego Polskiej Akademii Nauk. Nagroda przyznawana jest corocznie przez Wydział III Nauk Ścisłych i Nauk o Ziemi PAN za znaczące osiągnięcia naukowe w dziedzinie eksperymentalnej fizyki, astronomii, chemii i biologii.  Dr inż. Mateusz Borkowski otrzymał ją za "Teoretyczną propozycję pierwszego na świecie optycznego zegara molekularnego opartego o ultrazimne molekuły w sieciach optycznych". 

Osiągnięcie dr. inż. Mateusza Borkowskiego łączy dwie intensywnie rozwijające się gałęzie fizyki atomowej: zegary optyczne i ultrazimne molekuły. Zegary optyczne, przy dokładności względnej sięgającej 10-18, to najczulsze narzędzia badawcze znane ludzkości. Oprócz zastosowania jako podstawy czasu pozwalają one na badanie fundamentów fizyki: testowanie teorii względności, czy poszukiwanie Ciemnej Materii. Spektroskopia ultrazimnych molekuł złożonych z atomów wykorzystywanych w zegarach optycznych również teoretycznie pozwalałaby na wgląd w subtelne zjawiska: np. na poszukiwanie zmienności czasowej stosunku masy protonu do elektronu, czy tzw. „piątej siły”. Wymagałoby to jednakże porównywalnej z zegarami atomowymi dokładności pomiarów. W swojej pracy, opublikowanej w prestiżowym Physical Review Letters  [M. Borkowski, „Optical Lattice Clocks with Weakly Bound Molecules”, Phys. Rev. Lett. 120, 083202 (2018)], dr Borkowski pokazał, że możliwe jest przeprowadzenie takiego eksperymentu z wykorzystaniem wytworzonych techniką a-STIRAP w izolatorze Motta cząsteczek Yb2 poprzez wykorzystanie magnetycznie indukowanych molekularnych przejść zegarowych. Następnie wyznaczył przybliżone położenia i siły niektórych linii zegarowych, co umożliwi ich odnalezienie w eksperymencie. Wyniki te, uniwersalne dla cząsteczek złożonych z atomów wykorzystywanych w zegarach optycznych: Yb, Sr, Hg, w przyszłości pozwolą na spektroskopię molekularną na poziomie dokładności porównywalnym z zegarami optycznymi, a w dłuższej perspektywie - poszukiwanie nowej fizyki na niedostępnym dotychczas poziomie czułości.

Lista wszystkich laureatów

Mateusz Borkowski urodził się w 1987 r. Jest adiunktem w Instytucie Fizyki UMK. W 2005 r. ukończył ZS UMK Gimnazjum i Liceum Akademickie, w 2010 r. studia magisterskie na UMK na kierunku fizyka techniczna (specjalność: informatyka stosowana) i otrzymał tytuł Najlepszego Absolwenta UMK w roku akademickim 2009/2010. W trakcie studiów był dwukrotnie laureatem Stypendiów Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Za swoją pracę magisterską dotyczącą „Optycznej kontroli oddziaływań międzyatomowych w ultrazimnym iterbie", napisaną pod kierunkiem prof. Romana Ciuryło, otrzymał w 2011 r. nagrodę Polskiego Towarzystwa Fizycznego. W 2012 r. był na stypendium Japan Society for the Promotion of Science na Uniwersytecie w Kioto, prowadził badania w grupie prof. Yoshiro Takahashiego. Doktorat uzyskał na UMK w 2015 r. W latach 2007-2008 uczestniczył w badaniach grupy doświadczalnej prof. Erlinga Riisa na University of Strathclyde w Glasgow. Brał udział w budowie pułapki magneto-optycznej dla atomów wapnia. Po powrocie do Polski współpracował z dr. hab. Romanem Ciuryło, prof. UMK na polu optycznych rezonansów Feshbacha.
1 marca 2018 r. rozpocznie pracę w grupie dr. hab. Piotra Żuchowskiego, prof. UMK, gdzie będzie się zajmował kontrolą ultrazimnych reakcji chemicznych na poziomie kwantowym. Jednocześnie zaangażowany jest w prace grupy dr. hab. Michała Zawady, prof. UMK zmierzające do konstrukcji tzw. aktywnego optycznego zegara atomowego.
Poza działalnością naukową dr inż. M. Borkowski interesuje się realizacją dźwięku i produkcją muzyczną.

pozostałe wiadomości